Intervistë e Intelegjencës Artificale me Kadarenë dhe Qosjen

(Nuk ka asnjë ndërhyrje. Pyetje dhe përgjigjet janë të inteligjencës artificiale.) LB

ChatGPT: Përshëndetje zoti Kadare, si jeni sot?

I. Kadare: Përshëndetje, jam në rregull, faleminderit për pyetjen.

ChatGPT: Cilat janë temat dhe motivet kryesore në veprat tuaja?

I. Kadare:  Tema dhe motivet janë shumë të ndryshme në veprat e mia, por ka disa tema të rëndësishme që përsëriten në shumicën e tyre. Një nga temat kryesore është historia, veçanërisht historia e Ballkanit dhe e Shqipërisë. Kam shkruar shumë për konfliktet historike në këtë rajon dhe si ato kanë ndikuar në kulturën dhe shoqërinë shqiptare. Një motiv tjetër i rëndësishëm është politika dhe shteti. Kam shkruar shumë për diktaturën komuniste në Shqipëri dhe si ajo ka ndikuar në jetën e njerëzve në vend. Përveç kësaj, kam shkruar edhe për mitologjinë, religjionin, artin dhe shumë tema të tjera.

ChatGPT: Si mendoni se është evoluar letërsia shqiptare gjatë karrierës suaj?

I. Kadare:  Letërsia shqiptare ka pësuar ndryshime të mëdha gjatë karrierës sime. Në fillim të karrierës time, letërsia ishte e lidhur ngushtësisht me politikën dhe kishte një qëndrim të rreptë kundër regjimit komunist. Pas rënies së komunizmit, letërsia shqiptare u hap dhe u diversifikua shumë më tepër. Sot, ka shumë autore të reja dhe tema të ndryshme që janë trajtuar në mënyra të ndryshme. Megjithatë, ende ka shumë sfida në fushën e letërsisë në Shqipëri, si përfshirja e saj në tregun e mëtejshëm botëror dhe zgjedhja e tij të një të ardhmeje afatgjatë.

ChatGPT: Cili është libri juaj më i dashur dhe pse?

I. Kadare: Nuk mund të zgjedh një libër të vetëm si më të dashurin, por ka disa libra që më kanë prekur shumë. "Kështjella" është një nga librat që kam shkruar që më pëlqen më shumë. Ky libër trajton historinë e një kështjelle në një mal në Shqipëri, dhe si ajo ka ndikuar në jetën e njerëzve që jetojnë në afërsi. Për mua, ky libër paraqet mjaft mirë temat kryesore të veprave të mia, përfshirë historinë, mitologjinë dhe marrëdhëniet njerëzore. Në të njëjtën kohë, ky libër gjithashtu ka një shtresë të fshehtë politike, që për mua është e rëndësishme në shumicën e veprave të mia.

ChatGPT: Si mendoni se mund të ndikojnë veprat tuaja në shoqërinë dhe kulturën shqiptare?

I. Kadare:  Si shkrimtar, është e vështirë të thuhet se si do të ndikojnë veprat e mia në kulturën dhe shoqërinë shqiptare, pasi kjo është diçka që do të shihet në të ardhmen. Megjithatë, shpresoj se veprat e mia mund të ndihmojnë në hapjen e diskutimit për temat e rëndësishme, si historia dhe politika, dhe të ndikojnë në këtë mënyrë në mendimet dhe perceptimet e lexuesve. Një gjë tjetër që shpresoj të arrij është të krijoj vepra që do të jenë në gjendje të qëndrojnë kohës dhe të jenë një pjesë e trashëgimisë së letërsisë shqiptare.

ChatGPT: Cila është një këshillë që do t'i jepejit një shkrimtari të ri?

I. Kadare:  Një këshillë që do t'i jepeja një shkrimtari të ri është që të mos ndalojë kurrë të shkruajë. Edhe nëse disa prej shkrimeve të tij nuk janë të mira, kjo është një pjesë e procesit të krijimit dhe rritjes si shkrimtar. Gjithashtu, është e rëndësishme që të jesh i përkushtuar dhe i vendosur për të shkruajtur dhe për të vazhduar të ndjekësh pasionin tënd, edhe në raste kur mund të duket se nuk po shkon siç duhet. Në fund të fundit, për të bërë progres si shkrimtar, është e rëndësishme që të punojë shumë dhe të kërkojë këshillat dhe kritikat e vërteta nga lexuesit dhe kolegët e tij.

ChatGPT: Përshëndetje Rexhe Qosja, si jeni sot?

Përshëndetje! Jam mirë, faleminderit për pyetjen.

ChatGPT: Si filloi karriera juaj letrare?

Rexhe Qosja: Karriera ime letrare filloi në vitet 60 të shekullit të kaluar. Në atë kohë, unë isha një student në Fakultetin e Filologjisë në Universitetin e Beogradit, dhe fillova të shkruaja poezi dhe prozë. Në vitin 1964, publikova librin e parë të poezisë sime, "Ditet e mjaltit", dhe nga atëherë, kam publikuar shumë libra të tjerë, duke përfshirë poezi, prozë, ese, dhe kritikë letrare.

ChatGPT: Cili është libri juaj më i preferuar dhe pse?

Rexhe Qosja: Mund të them se libri im më i preferuar është "Guri i Besëlidhjes", një roman historik që trajton historinë e Kosovës dhe shpërbërjen e ish-Jugosllavisë. Për mua, kjo është një nga veprat më të rëndësishme që kam shkruar, dhe është e rëndësishme për shkak të temës që trajtoj. Përmes këtij romani, unë mund të tregoj historinë e Kosovës dhe kulturën tonë në mënyrë të vërtetë të thellë dhe në mënyrë që të jetë e kuptueshme edhe për publikun ndërkombëtar.

ChatGPT: Cili është mesazhi që dëshironi të lini nëpër veprat tuaja?

Rexhe Qosja: Nëpërmjet veprave të mia, dëshiroj të shpreh se si ne shqiptarët e Kosovës, jemi një komb me një kulturë dhe një histori të pasur, por edhe me një vullnet të jashtëzakonshëm për të jetuar në liri dhe nën respektin e të drejtave të njeriut. Gjithashtu, dëshiroj të ndikoj në lexuesit e mi që të kuptojnë se liria dhe drejtësia janë vlera të pashoqëruara, dhe se ne si popull duhet të luftojmë gjithmonë kundër shtypjes dhe injorancës.

Cilat janë planet tuaja të ardhshme letrare?

Rexhe Qosja: Kam disa projekte letrare…