Njeriu që ka pasur kontakt, bashkëpunim, bashkëjetesë,
keqkuptime me lopët, sa herë konstaton te tjetri mospajtimin, që ai duke u
bazuar te inteligjenca e lopës, e shpjegon për vete si rebelim, kokëfortësi,
mosbindje, instinkt. Atij në tru i shfaqen asociacione dhe imazhe me lopën që
në ndonjë çast ka vepruar sipas programit instiktiv të vet e jo sipas vullnetit
të atij, që i ka grahur, që e ka rrahur me shkop apo që e ka tërhequr pas vete.
Njeriu që ka pas vet një njohuri, një veprimtari
me gomarë, kur i shfaqen skenat e gomarit, shan tjetrin me gomar. Ata që kanë
pasur një përditshmëri me kafshët në përgjithësi, ata cilësojnë të tjerët si
kafshë, sepse njohin mirë gjendjen e vet kur bien në nivelin e kafshës.
Ai që është edukuar me dhunë në shtëpi
dhe që i është sharë nga i ati, e bën këtë me të tjerët, ose, nëse ka vetëdije
më të lartë, nuk e bën duke refuzuar të bëhet kopje primitive e tij. Dhuna
mësohet ose në shtëpi, ose në shoqëri. Arbana Xharra kërcënohet dhe atij
kërcënimi i bashkëngjitet edhe një pushkë automatike me të cilin, ai që synon të
anulojë liritë dhe të drejtat e njeriut, do t’i mbushte barkun me barut.
Prokuroria nuk ka reaguar. Për rrahjen “live”
u shprehën edhe politikanët dhe kërkuan pasoja. Jo pse ndodhi si vepër, por se
ishte publike. Ata dinë shumë mirë se nuk kanë prokurori dhe gjykata që
zbatojnë ligjin. Prokurorit për nga detyra dhe zyra, nuk i duhen rekomandime të
tilla. Ata sipas ligjit dhe rrogës që marrin, janë të detyruar të veprojnë në
përputhje me Kodin Penal.
Psikologjia konstaton se njeriu shan
tjetrin me idiot, pikërisht në çastin kur sharësi ndien veten idiot dhe
percepton imazhin e tjetrit sipas asaj që ai ndihet. Idiotësinë ai përpunon
dhe interpreton sipas aftësive idioteske, që posedon. Këshilla e një psikologe
gjatë një seminari për përjetime të tilla, ishte mosreagimi dhe mosrënia në
pozitën e tij. Me një fjalë, shpërfillja.
Shprehur thjesht truri ndahet në tri
pjesë kryesore: i zvarrranikëve, sistemi limbik, ose kimik dhe ai që i është
shtuar njeriut më vonë, i quajtur neocortex. Quhet i zvarranikëve sepse edhe
sot ngjan shumë me trurin e krokodilit. Me atë tru njeriu ka vetëm dy mundësi,
sulmin, ose arratisjen. Ai tru ka për detyrë mbrojtjen dhe mbijetesën. Ai tru
është i rëndësishëm për aktivitetet jetësore si, rrahja e zemrës, frymëmarrja,
uria, seksi, etj. etj. Me një fjalë reagime instiktive që ndodhin jashtë
vullnetit të njeriut. Kur njeriu bie në komë, është ai tru që ruan aktivitetin dhe
siguron mbijetesën. Aty njeriu mendon se ëdnërron, sepse ai tru nuk fle kurrë,
por pjesa tjetër, racionalja, neocortexi. Aty gjendet besimi i fuqishëm fetar,
bindja e pakompromis, urrejtja, agresiviteti dhe diku 30 veti tjera që janë
thjesht reagime instinktive, si edhe te zvarranikët tjerë.
Në situatë frike njeriu nuk është më në
gjendje të mendojë, por vepron sipas programit që gjendet në trurin e
zvarranikut, kafshës. Në atë tru gjendet sulmi, ose arratisja. Ai nuk njeh
mundësi tjetër. Është program. Lajmi që syri transmeton dhe që përkthehet në
një gjuhë të kuptueshme për trurin në një pjesë krejtësisht të vogël kalon në
qendrën emocionale, amygdala, e cila me një shpejtësi 3.000 herë më të madhe se
një sekondë, i tërheq energjinë trurit, prefrontal, që gjendet pas ballit dhe
është ai i cili mendon, planifikon, analizon dhe njeriut i errësohen edhe sytë,
apo nuk është në gjendje të shpjegojë reagimin e vet.
Pjesa e neocortexit që gjendet pas
ballit, quhet truri prefrontal. Aty bëhen analizat, projektet domethënë aty
gjendet të menduarit logjik, racional. Amygdala, nga greqishtja bajame, sepse
ka formën e saj, ndryshe edhe qendra e alarmit, e emocioneve dhe frikës, dërgon
një mesazh te truri i bishës, i cili siç pamë më larët, bën punë shumë të mira,
por përzihet edhe aty ku nuk duhet. Në atë gjendje njeriu është në gjendje të
vrasë, por kur të kalojnë skenat në trurin prefrontal, atëherë lind konflikti
me vetveten, te njeriu i shëndoshë psikik , pendimi, te psikopati, jo.
Agresiviteti është pasojë e mungesës së Inteligjencës
Emocionale. Për suksesin e njeriut kjo inteligjencë luan rol më të madh se sa koeficienti
i inteligjencës. Për jetë të suksesshme 20 % varet nga kjo e fundit, kurse Inteligjenca
Emocionale ndikon 58 %, pjesa tjetër varet nga rrethanat. Daniel Goleman në librin
e tij, bestseller në botë, Inteligjenca Emocionale konstaton se
shumë veta me një koeficient të inteligjencës prej 160, punojnë për njerëz me inteligjencë
prej 100. Arsyeja? Mungesa e Inteligjencës Emocionale. Kjo inteligjencë u
mungon kryesisht burrave, sepse gjatë rritjes, bëhet çdo gjë e mundur të mos
jetë emocional dhe kështu i shkatërrohet empatia. Empati domethënë aftësi për
të ndjerë atë që ndien tjetri! Autori numëron pesë faktorë kryesor që
përcaktojnë Inteligjencën Emocionale:- Njohja e
emocioneve vetjake. Kuptimi i një ndjenjë në lindje e sipër. Vetvlerësimi.
- Vetperceptimi,
pra aftësia për të qetësuar veten nga zemërimi, pikëllimi, frika, brenga
- Vënie e
emocioneve në veprim në shërbim të një qëllimi: për përqëdnrim për
vetmotivim dhe për kreativitet. Vetkrontrollim i emocionove dhe pengimi i
shpërthimeve.
- Epmatia
dhe të kuptuarit se çfarë ndien tjetri. Të kuptuarit e sinjaleve sociale.
Shtyrja dhe mospranimi i menjëhershëm i shpërblimeve.
- Sjellja
me njerëz tjerë dhe sjella korrekte me emocionet e tjerëve.
Se jemi me plot defekte e dëshmojnë
kërcënimet dhe rrahjet që ndodhin brenda familjes. Rrahja dhe kërcënimet janë mësime të marra në shtëpi.
Të gjitha ato që bën krokodili, i bën edhe njeriu, kur funksionon me trurin e
zvarranikut, të bishës. Krokodili i mungon amygdala, qendra emocionale dhe prandaj
i hanë të vegjlit e vet sapo të linden, nëse nuk ikin menjëherë. Njerëzit
agresiv, kërcënuesit, vrasësit veprojnë kryesisht me trurin e zvarranikëve. Kalimi i pushteti nga ky tru, në neocortex, është i mundur dhe mund të arrihet me
meditim, vetëpërmbajtja dhe përpjekja e vazhdueshme për të kontrolluar veten.
Kjo ishte shkurtimisht për të shpjeguar
kafshërinë e njeriut, gatishmërinë për agresivitet, paaftësinë për të kontrolluar
veten, ose ndërsimi nga ai që vepron me tru bishe. Lexuesit që lexon këtë
artikull i rekomandohet të lexojë patjetër librin e Daniel Golemanit, nga janë
marrë ato njohuri. Nga ai mund të mësohet suksesi, drejtpeshimi dhe
pranueshmëria e madhe në shoqëri. Sot për sot është libri kryesor për njeriun
që dëshiron të bëhet jo vetëm i suksesshëm, por njeri në kuptimin e plotë të
fjalës, pra edhe baba, koleg dhe shok i mirë.
Publikuar te Bota Sot, bletashqiptare, gazeta Dita, dritare.net
Libra nga Lis Bukuroca
Kuptimi i jetës te amazon *, Kuptimi jetës te lulu **, Letër burrave (I ) te amazon
Letër burrave (I) te lulu, Letër burrave (II) te amazon, Letër burrave (II) te lulu
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen