Dhuna, Die Gewalt, Erich Fried

Erich Fried

Dhuna

Dhuna nuk fillon,

kur një njeri tjetrin ngulfat.

Ajo fillon kur njëri thotë:

"Unë të dua:

Ti më takon mua!“

Dhuna nuk fillon,

kur të sëmurët vriten.

Ajo fillon kur njëri thotë:

"Ti je i sëmurë:

Ti duhet të bësh atë që them unë.”

Dhuna fillon,

kur prindërit

sundojnë fëmijët e tyre të dëgjueshëm.

Dhe kur papët dhe mësuesit dhe prindërit

kërkojnë vetëpërmbajtje.

Dhuna sundon atje, ku shteti thotë:

"Për të luftuar dhunën,

nuk duhet të ketë më dhunë,

përveç dhunës sime."

Dhuna sundon

ku dikush, apo diçka

është shumë e lartë,

ose shumë e shenjtë,

për t’u kritikuar.

Ose, ku kritikës nuk i lejohet të bëjë gjë

por vetëm të flasë.

dhe shenjtorët ose të mëdhenjtë

mund të bëjnë më shumë sesa të flasin.

Dhuna sundon aty ku thuhet:

"Ty të lejohet përdorimi i dhunës!“

Por edhe aty ku thuhet:

"Ty nuk të lejohet përdorimi i dhunës!"

Ligji Themelor i Dhunës

thotë:

"E drejtë është ajo që ne bëjmë.

Dhe çfarë bëjnë të tjerët

ajo është dhunë.”

Dhuna sundon atje,

ku ajo burgos kundërshtarët e saj

dhe shpif ndaj tyre

si nxitës të dhunës.

Dhuna ndoshta nuk mund kurrë

të mposhtet me dhunë,

por mbase jo gjithmonë

pa dhunë.

Ti

Aty ku nuk ka liri

je ti liria

Aty ku nuk ka dinjitet

dinjiteti je ti

Aty ku nuk ka ngrohtësi

Ku nuk ka afërsi të njeriut me njeriun

je ti afërsia dhe ngrohtësia

Zemra e botës së pa zemër

Buzët tua dhe gjuha jote

janë pyetje dhe përgjigje

Në krahët tu dhe në prehrin tënd

është diçka si qetësia

çdo e „detyruarpërtëikur“ prej teje

shkon te rikthimi

Ti je një fillim i së ardhmes

Zemra e botës së pa zemër

Ti nuk je një artikull besimi

dhe as filozofi

as rregullore dhe as pronë

në të cilën kapet njeriu

Ti je një njeri i gjallë

ti je një grua

dhe mund të lajthitësh dhe të dyshosh dhe me qenë e mirë

Zemër e botës së pa zemër

Die Gewalt

Die Gewalt fängt nicht an,
wenn einer einen erwürgt.
Sie fängt an, wenn einer sagt:
„Ich liebe dich:
du gehörst mir!“

Die Gewalt fängt nicht an,
wenn Kranke getötet werden.
Sie fängt an, wenn einer sagt:
„Du bist krank:
Du musst tun, was ich sage!“

Die Gewalt fängt an,
wenn Eltern
ihre folgsamen Kinder beherrschen,
und wenn Päpste und Lehrer und Eltern
Selbstbeherrschung verlangen.

Die Gewalt herrscht dort wo der Staat sagt:
„Um die Gewalt zu bekämpfen
darf es keine Gewalt mehr geben
außer meiner Gewalt!“

Die Gewalt herrscht
wo irgendwer oder irgend etwas
zu hoch ist oder zu heilig,
um noch kritisiert zu werden.

Oder wo die Kritik nichts tun darf,
sondern nur reden,
und die Heiligen und die Hohen
mehr tun dürfen als reden.

Die Gewalt herrscht dort wo es heißt:
„Du darfst Gewalt anwenden!“
Aber auch dort wo es heißt:
„Du darfst keine Gewalt anwenden!“

Die Gewalt herrscht dort,
wo sie ihre Gegner einsperrt
und sie verleumdet
als Anstifter zur Gewalt.

Das Grundgesetz der Gewalt
lautet: „Recht ist, was wir tun.
Und was die anderen tun,
das ist Gewalt!“.

Die Gewalt kann man vielleicht nie
mit Gewalt überwinden,
aber auch nicht immer
ohne Gewalt.

Du

Wo keine Freiheit ist

bist du die Freiheit

Wo keine Würde ist

bist du die Würde

Wo keine Wärme ist

keine Nähe von Mensch zu Mensch

bist du die Nähe und Wärme

Herz der herzlosen Welt

Deine Lippen und deine Zunge

sind Fragen und Antwort

In deinen Armen und deinem Schoß

ist etwas wie Ruhe

Jedes Fortgehenmüssen von dir

geht zu auf das Wiederkommen

Du bist ein Anfang der Zukunft

Herz der herzlosen Welt

Du bist kein Glaubensartikel

und keine Philosophie

keine Vorschrift und kein Besitz

an den man sich klammert

Du bist ein lebender Mensch

du bist eine Frau

und kannst irren und zweifeln und gutsein

Herz der herzlosen Welt

Erich Fried është lindur më 6 maj 1921 në Vjenë, vdiq më 22 nëntor 1988 në Baden-Baden, Gjermani. Ishte poet, shkrimtar, eseist dhe përkthyes gjerman nga Austria. Ka publikuar mbi dyzetë vepra me poezi, tregime, një roman dhe ese.

Ai konsiderohej në qarqe konservatore dhe të djathta si problematik. Një nga poemat më të famshme të tij është Was es ist, e cila konsiderohet si një model shembullor i poezisë moderne të dashurisë dhe është bërë pjesë integrale e librave të leximit, në të cilat bëhet fjalë për dashurinë.

Veprimtaria e tij ngërthen kryesisht vargje lirike. Fried konsiderohet një nga përkthyesit më të rëndësishëm të Shekspirit, pasi ai arriti për herë të parë të transferonte lojërat e fjalëve dhe neologjizmat e dramaturgut anglez me kuptim të plotë.

Nga gjermanishtja Lis Bukuroca